Hartrevalidatie bij coronairlijden en chronisch hartfalen (2024) [richtlijn]

A.3.3 Expertise van overige zorgverleners

Zie 'Organisatie van Zorg' voor de aanbevelingen.

Zorgverleners die tevens als consulent, hoofd- of medebehandelaar betrokken zijn bij patiënten met coronairlijden of chronisch hartfalen betreffen: de cardioloog, de cardiothoracaal chirurg, de (kader)huisarts, de revalidatiearts, de sportarts, de bedrijfsarts, de verzekeringsarts, de psychiater, de (neuro)psycholoog, de psychotherapeut, de inspanningsfysioloog, de hartrevalidatiecoördinator, de maatschappelijk werker, de diëtist, de ergotherapeut, de leefstijlcoach, de (hart- en vaat)verpleegkundige, de seksuoloog en de arbeidsdeskundige.
De diverse zorgverleners (deskundigen) worden hierna kort beschreven. 

 
Cardioloog

De cardioloog houdt zich bezig met de preventie, diagnostiek en behandeling van hart- en vaatziekten in de breedste zin van het woord, zoals kransslagaderlijden, ritme- en geleidingsstoornissen, hartklepafwijkingen, hartspierziekten en aangeboren hartafwijkingen. De cardioloog beschikt hiervoor over een ruim arsenaal aan diagnostische mogelijkheden, zowel invasief (hartkatheterisatie), als non-invasief (echocardiografie, nucleaire technieken, cardiale ‘magnetic resonance imaging’ (MRI) en computertomografie (CT)). Ook beschikt de cardioloog over een scala aan therapeutische mogelijkheden. Veelal zal de behandeling van hart- en vaatziekten medicamenteus zijn, maar deze kan ook plaatsvinden door middel van een interventie, zoals het dotteren van de kransslagaders of het implanteren van een pacemaker, inwendige defibrillator of een kunstklep. Daarnaast kan de cardioloog een indicatie stellen voor hartchirurgie; de cardioloog is daarom ook intensief betrokken bij de voorbereiding en nabehandeling van patiënten die een hartoperatie ondergaan. Daarom werken cardiologen vaak samen met chirurgen in een hartteam (Artsenfederatie KNMG 2023). De cardioloog voert ook cardiovasculair risicomanagement uit, waarbij de gezondheid van de patiënt wordt gemonitord en hierbij interventies, waaronder hartrevalidatie, worden ingezet. De cardioloog is eindverantwoordelijk voor de hartrevalidatie, maar kan er voor kiezen om bepaalde taken (zoals de coördinatie) over te dragen aan de hartrevalidatiecoördinator. Als laatste zijn preventieve cardiologie en sportcardiologie, opkomende vakgebieden, waarbij ook interventies worden ingezet gericht op leefstijlverandering en sport. 
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de cardioloog bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de cardioloog

 
Cardiothoracaal chirurg

Een cardiothoracaal chirurg behandelt op operatieve wijze patiënten met afwijkingen aan de organen in de borstholte, zoals het hart, de longen en de grote vaten, met uitzondering van de slokdarm. Ook de operatieve correctie van afwijkingen van de borstwand behoort tot de cardiothoracale chirurgie. De operaties worden zowel bij kinderen als volwassen uitgevoerd. De meest voorkomende aandoeningen zijn afwijkingen van de kransslagaders en de hartkleppen, aangeboren hartafwijkingen, hartritmestoornissen, hartfalen en aneurysmata en/of scheuren van de thoracale aorta. Meestal worden patiënten naar de cardiothoracaal chirurg verwezen door een longarts of cardioloog (Artsenfederatie KNMG 2023). 
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de cardiothoracaal chirurg bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de cardiothoracaal chirurg .

 
Huisarts

De (kader)huisarts screent de patiënt op alarmsymptomen en diagnosticeert, informeert en coördineert de zorg. De huisarts kan de patiënt verwijzen voor nadere diagnostiek of behandeling naar een groot scala aan zorgverleners (zoals de cardioloog) in de eerste, tweede en derde lijn. Verwijzing vindt plaats op basis van de aard van de problematiek, de hulpvraag, de voorkeur van de patiënt en de lokale beschikbaarheid en deskundigheid van zorgverleners. De werkzaamheden van de huisarts, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de huisarts (van de Vijver 2016).
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de huisarts bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de huisarts .

 

Revalidatiearts

De revalidatiearts houdt zich bezig met het voorkomen en verminderen van blijvende gevolgen van ziekte, lichamelijk letsel en aangeboren afwijkingen. Het gaat hierbij niet alleen om de functies van het lichaam (bijv. spierkracht), maar ook om de gevolgen die een aandoening heeft op activiteiten (bijv. lopen en zelfverzorging) en participatie (bijv. werk of relaties). Belangrijke diagnosegroepen zijn cerebro vasculair accident (CVA), niet-aangeboren hersenletsel, amputatie, dwarslaesie, chronische pijn, cerebrale parese, hart- of orgaanrevalidatie en post-intensive care revalidatie en neuromusculaire aandoeningen bij kinderen en volwassenen (Artsenfederatie KNMG 2023).
De revalidatiearts kan tevens de eindverantwoordelijkheid van de behandeling van de patiënt overnemen van de cardioloog. Dit gebeurt veelal bij uitgebreide revalidatiezorg. 
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de revalidatiearts bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de revalidatiearts .

 
Sportarts

Sportgeneeskunde is het vakgebied dat zich richt op het bevorderen, waarborgen en herstellen van de gezondheid van deelnemers aan sport en sportieve activiteiten, waarbij rekening gehouden wordt met de sportspecifieke belasting en belastbaarheid. De sportarts houdt zich daarom bezig met het verrichten van (blessure)consulten, preventieve sportmedische onderzoeken, inspanningstesten en advisering ten aanzien van sportbeoefening. Een andere taak van de sportarts is de sportmedische begeleiding van teams en individuele sporters. Ook het testen en revalideren van mensen met een chronische aandoening, zoals bij hart- long- of oncologische aandoeningen, kan behoren tot de werkzaamheden van de sportarts (Artsenfederatie KNMG 2023).
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de sportarts bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de sportarts .

 

Bedrijfsarts

De bedrijfsarts is de geneeskundig specialist op het gebied arbeid en gezondheid. Bedrijfsartsen richten zich op bevorderen van de duurzame inzetbaarheid van werknemers en op het voorkómen van beroepsziekten en beroepsgebonden aandoeningen. De bedrijfsarts levert preventieve en curatieve bedrijfsgeneeskundige zorg vanuit een professioneel onafhankelijke positie met als doel werknemers gezond te houden en/of te krijgen en werkgevers te adviseren wat daarvoor nodig is op uitvoerings- en beleidsniveau. 
De werkzaamheden van de bedrijfsarts, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de bedrijfsarts (Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde 2004). 
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de bedrijfsarts bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor de bedrijfsarts .

 

Verzekeringsarts

De verzekeringsarts stelt vast of er sprake is van een medisch objectief vast te stellen stoornis als gevolg van ziekte of gebrek, waardoor iemand beperkt is in zijn functioneren. De kaders waarbinnen dit wordt beoordeeld, betreffen een breed spectrum aan wet- en regelgeving. De verzekeringsarts is ook betrokken bij de begeleiding en re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers. De overgrote meerderheid van de verzekeringsartsen werkt bij het UWV. Zij richten zich op het voorkomen, herkennen, diagnosticeren en behandelen van de oorzaak van arbeidsongeschiktheid bij een zieke verzekerde. Daarbij hoort het actief volgen en begeleiden naar herstel van de belastbaarheid van de verzekerde (Artsenfederatie KNMG 2023).

 

Psychiater

Een psychiater is een medisch specialist die zich op de eerste plaats bezighoudt met psychische klachten. Van psychische klachten is sprake als iemand problemen heeft met zijn of haar gedachten of gevoelens. Het gaat in de praktijk veelal om patiënten die in de war zijn of (langdurig) last hebben van gevoelens als angst en neerslachtigheid. De psychiater richt zich voornamelijk op de integratie van biologische, sociale en emotionele problemen. De psychiater stelt vast of er sprake is van een psychosomatische stoornis, een persoonlijkheidsstoornis of een relatie- of contactstoornis (Artsenfederatie KNMG 2023). 
Aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling door de psychiaters bij coronairlijden of chronisch hartfalen staan beschreven in aandoeningsspecifieke richtlijnen voor psychiaters .

 

Psycholoog, neuropsycholoog, psychotherapeut

De psycholoog diagnosticeert en behandelt mensen met psychische problemen. Onder de BIG-geregistreerde psychologen vallen GZ-psychologen, klinisch psychologen en psychologen die BIG-geregistreerd psychotherapeut zijn. De klinisch neuropsycholoog is deskundig op het gebied van de hersenen en het effect van hersendisfuncties op gedrag. 
De werkzaamheden van de GZ-psycholoog, klinisch (neuro)psycholoog en de BIG-geregistreerde psychotherapeut, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van respectievelijk de GZ-psycholoog, de klinisch psycholoog, de klinisch neuropsycholoog en de psychotherapeut (De Nederlandse Vereniging voor Gezondheidszorgpsychologie en het Nederlands Instituut van Psychologen 2015; Nederlandse Vereniging voor Gezondheidszorgpsychologie 2017; Nederlandse Vereniging voor Gezondheidszorgpsychologie 2015, herdruk 2020; Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie 2007).

 

Inspanningsfysioloog

Een inspanningsfysioloog is iemand die kijkt naar de effecten van lichamelijke inspanningen op het lichaam en heeft specialistische kennis en vaardigheden rond inspanningsfysiologie en trainingsleer. De werkzaamheden van een inspanningsfysioloog bestaan uit: het nemen en bewaken van de vitale functies van de patiënt; het meten van hartritme en zuurstofverbruik; het uitvoeren van stress- en fitheidstesten en het ontwikkelen van trainingsprogramma’s om een goede gezondheid te behouden. Ze creëren oefenprogramma’s voor chronische ziekte patiënten, evenals activiteiten om de flexibiliteit, lichaamssamenstelling en cardiovasculair functioneren te helpen verbeteren. Met onder andere oefeningen of fysieke activiteiten die ontworpen zijn om de hartfunctie, de ademhaling, de lichaamssamenstelling, de spierkracht, het spieruithoudingsvermogen of de flexibiliteit te verbeteren. 

 

De praktijkondersteuner huisarts (POH)

Een praktijkondersteuner bij de huisarts ondersteunt de huisarts bij zijn werk. De huisarts blijft altijd eindverantwoordelijk voor de zorg. 
De werkzaamheden van de praktijkondersteuners, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de praktijkondersteuners (Nederlandse Vereniging van Praktijkondersteuners en Praktijkverpleegkundigen).

 

Maatschappelijk werker

De maatschappelijk werker zet zich in voor verbetering van het sociaal functioneren van personen, zowel door met de patiënt zelf te werken als door te werken met de omgeving van de patiënt. De werkzaamheden van de maatschappelijk werker, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de maatschappelijk werker (Beroepsvereniging van professionals in sociaal werk 2011). 

 

Diëtist

De diëtist is de (zorg)professional die voedingsvraagstukken begeleidt. Zowel preventief, curatief als palliatief, kan de diëtist met specifieke kennis en ervaring op het gebied van voeding, gedrag en leefstijl een positieve invloed hebben op de gezondheid van de patiënt. Het uitgangspunt is een optimale voedingstoestand die per mens en per situatie anders kan zijn. De werkzaamheden van de diëtist, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de diëtist (Nederlandse Vereniging van Diëtisten 2013).

 

Ergotherapeut

De ergotherapeut richt zich op het verbeteren van het uitvoeren van alledaagse bezigheden, waarbij de zorg zich primair richt op de hulpvraag van de patiënt. Hulpvragen kunnen liggen op het gebied van zelfredzaamheid, productiviteit, vrijetijdsbesteding, werksituatie, woonsituatie en mobiliteit. De ergotherapeut evalueert de verdeling tussen belasting en belastbaarheid, en of houdingen en bewegingen op een ergonomische en efficiënte wijze worden uitgevoerd. De werkzaamheden van de ergotherapeut, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de ergotherapeut en het bijbehorende competentieprofiel (Van Hartingsveldt, Kammerer, de Langen 2023).

 

Leefstijlcoach

De leefstijlcoach begeleidt mensen bij het (her)nemen van de regie over hun gezondheid en welzijn. De leefstijlcoach hanteert het biopsychosociale model en gaat expliciet uit van de definitie van positieve gezondheid. Bij positieve gezondheid ligt het accent op de veerkracht en eigen regie van de mens en niet op de ziekte. De aanpak van een leefstijlcoach berust op coachen, ofwel het gidsen van mensen bij het maken van hun eigen keuzes. Leefstijlcoaches zijn geen zorgprofessionals; ze helpen iedereen die zijn dagelijkse gewoontes wil veranderen om zich goed te (blijven) voelen. De werkzaamheden van de leefstijlcoach, alsmede de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de leefstijlcoach (Beroepsvereniging voor Leefstijlcoaches Nederland 2016).

 

Hart- en vaatverpleegkundigen

Het begeleiden en behandelen van patiënten met coronairlijden of chronisch hartfalen wordt uitgevoerd door een verpleegkundige met specifieke kennis, namelijk de hart- en vaatverpleegkundige. De hart- en vaatverpleegkundige is veelal werkzaam op de afdeling cardiologie en verzorgt de patiënten die op de afdeling liggen als deze verpleegkundige dienst heeft. Daarnaast kan een hart- en vaatverpleegkundige op de polikliniek werken. De werkzaamheden van de hart- en vaatverpleegkundige, alsmede de context waarbinnen deze plaatsvinden en de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de hart- en vaatverpleegkundigen (Flint 2017).

Verpleegkundig specialist

Binnen de hartrevalidatie is veelal een verpleegkundig specialist werkzaam. Verpleegkundigen specialisten zijn oorspronkelijk hbo-opgeleide BIG-geregistreerde verpleegkundigen (Bachelor of Nursing) die tevens een tweejarige, en in sommige gevallen driejarige, NVAO-geaccrediteerde masterstudie, de Master Advanced Nursing Practice (M ANP) hebben voltooid. De verpleegkundig specialist is een zelfstandig behandelaar met een zelfstandige bevoegdheid. De kern van haar vakgebied bestaat uit het bieden van een integrale behandeling aan zorgvragers op basis van klinisch redeneren in complexe zorgsituaties, waarbij zij zorgt voor continuïteit en kwaliteit van de behandeling, en het ondersteunen van de autonomie, de eigen regie, het zelfmanagement en het bevorderen van de empowerment van zorgvragers binnen de ‘patient journey’. De behandeling omvat zowel geneeskundige als verpleegkundige interventies. De verpleegkundig specialist werkt vanuit een holistisch perspectief. Dat betekent dat zij zich richt op de ziekte en op het ziek zijn, waarbij de mens in zijn context centraal staat. Daarnaast richt zij zich op de gevolgen van ziekte en op preventie.
De werkzaamheden van de verpleegkundig specialist, alsmede de competenties die daarvoor nodig zijn, staan beschreven in het beroepsprofiel van de verpleegkundig specialist (Beroepsvereniging Verzorgende en Verpleegkundigen 2019).

 

Seksuologen

Een seksuoloog is meestal een psycholoog, een arts of een maatschappelijk werker, die gespecialiseerd is in seksuele problemen. Een seksuoloog helpt dus bij seksuele problemen. 

 

Arbeidsdeskundigen

De arbeidsdeskundige is specialist in mens, werk en inkomen en weegt belasting en belastbaarheid van de mens ten aanzien van werk tegen elkaar af. Daar waar mogelijk ondersteunt de arbeidsdeskundige bij voorkomen en herstellen van arbeidsongeschiktheid en kijkt hij actief naar mogelijkheden in werk en het werkvermogen van de mens (Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen).
 
 

Er is geen verantwoording bij deze module.