Geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag

Als zorgaanbieder moet je geweld in de zorgrelatie melden bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ). Geweld in de zorgrelatie is een breed begrip. Het kan gaan om seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maar ook om allerlei vormen van mishandeling of dwang die strafbaar zijn volgens het Wetboek van Strafrecht.

Iedere vorm van geweld of seksueel grensoverschrijdend gedrag van een zorgverlener tegenover een cliënt moet worden gemeld. Dat kan een persoon zijn die in loondienst is van de instelling. Of die in opdracht werkt van de instelling, bijvoorbeeld een waarnemer. Het maakt daarbij niet uit waar het geweld of gedrag heeft plaatsgevonden.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag is gedrag dat seksueel van aard is en waarbij sociale of fysieke omgangsgrenzen worden overschreden. Dit is nooit toegestaan in de behandelrelatie tussen een zorgverlener en een cliënt. Zelfs als een cliënt ermee instemt of er zelf op aandringt, verandert dit niet. Dit is omdat cliënten altijd afhankelijk zijn van zorgverleners.

Situaties die je moet melden:

• Seksueel grensoverschrijdende berichten, opmerkingen, handelingen etc.
• Onnodige ontkleding
• Onnodig inwendig en uitwendig onderzoek
• Aanranding
• Verkrachting
• Het aangaan van een seksuele relatie tijdens de behandeling of binnen de afkoelperiode

Lees voor meer informatie over dit onderwerp ook de brochure 'Het mag niet, het mag nooit' van de IGJ, het statement SGOG van het KNGF en de Beroepscode

De melding doe je via het digitale formulier voor verplichte meldingen op de website van de IGJ. Voor dit formulier heb je je vestigingsnummer nodig. Dat nummer vindt je in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Je moet de melding doen binnen 3 werkdagen nadat je hebt vastgesteld dat het om geweld in de zorgrelatie gaat. Wanneer je nog twijfelt of er inderdaad sprake was van geweld in de zorgrelatie dan heb je vanaf de constatering van de gebeurtenis 6 weken de tijd om dat te onderzoeken. Zodra je vervolgens vaststelt dat er sprake is van geweld in de zorgrelatie, dan meldt je dat binnen 3 werkdagen. Blijft onduidelijk of er wel of geen sprake is van geweld in de zorgrelatie, dan adviseren we de gebeurtenis wel te melden.

Wanneer je niet, of niet op tijd, een melding doet kan een bestuurlijke boete worden opgelegd.

Wanneer je naar aanleiding van een incident met geweld besluit een medewerker te ontslaan je dit ook melden aan de inspectie. U doet dan een tweede melding ’Ontslag wegens disfunctioneren’.

Meer informatie over het doen van een melding van geweld in de zorgrelatie en het verloop van de procedure na de melding is te vinden op de website van de IGJ

Disfunctionerende medewerkers

Ook in de zorg komt het helaas voor dat een zorgverlener tekort schiet in zijn of haar functioneren. Voor een werkgever is dat een vervelende situatie want op grond van de Wet Kwaliteit Klachten en Geschillen Zorg (Wkkgz) is het verplicht ontslag wegens disfunctioneren te melden bij de Inspectie Gezondheidszorg & Jeugd (IGJ).

Van disfunctioneren is sprake als ernstig tekort wordt geschoten in het functioneren. Om dit vast te stellen wordt gekeken naar verplichtingen vanuit de wet, de beroepscode, richtlijnen en handreikingen en de professionele standaard. Het is niet altijd makkelijk om te beoordelen wanneer een ontslag van een disfunctionerende zorgverlener moet worden gemeld bij de IGJ. Kort gezegd komt het erop neer dat, als een zorgverlener wegens ernstig disfunctioneren niet meer bij de zorgaanbieder werkzaam mag zijn, de zorgaanbieder dit meldt bij de IGJ.

De IGJ noemt op de website drie situaties benoemd die in ieder geval kunnen worden aangemerkt als disfunctioneren:

• er is sprake van of kans op een ernstige bedreiging voor de veiligheid van cliënten of de zorg;
• er zijn aanwijzingen dat de zorgverlener mogelijke strafbare feiten heeft gepleegd;
• er zijn aanwijzingen dat lichamelijke of psychische ziekte of verslaving een rol speelt in het ernstig tekortschieten van de zorgverlener.

Voordat een melding kan worden gedaan moet aan een aantal voorwaarden worden voldaan:

• Het dienstverband of de overeenkomst is beëindigd (of niet verlengd) dient te vanwege het tekortschieten. De manier van beëindigen is hierbij niet van belang. Ook als de werknemer zelf ontslag neemt, de partijen in goed overleg uit elkaar gaan of wanneer wordt besloten niet meer samen te werken met een waarnemer geldt de meldplicht.
• Het disfunctioneren moet wel voldoende vast staan. Alleen een vermoeden is niet genoeg. De werkgever moet onderzoek doen en een dossier bijhouden van een dossier, zodat kan worden bewezen dat de werknemer heeft gedisfunctioneerd;
• Er moet sprake zijn van een ernstig tekortschieten in het functioneren. Dit moet worden beoordeeld aan de hand van de beroepscode en de richtlijnen van de beroepsgroep.

Als aan deze voorwaarden is voldaan dan moet de melding binnen 3 werkdagen dagen na het ontslag worden gemeld. De melding doe je via het digitale formulier voor verplichte meldingen op de website van de IGJ. Voor dit formulier heb je je vestigingsnummer nodig. Dat nummer vindt je in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Na de melding gaat de IGJ met de zorgverlener in gesprek en bekijkt of en zo ja welke maatregelen getroffen moeten worden. Soms wordt een nader onderzoek ingesteld dat enkele maanden tot een jaar kan duren. Als de IGJ van mening is dat de melding terecht is gedaan, wordt het eindoordeel van dit onderzoek vijf jaar bewaard. Gedurende deze periode wordt het ontslag wegens disfunctioneren op een informatieverzoek van een potentiële nieuwe werkgever gedeeld door de IGJ.