In het kader van de directe toegankelijkheid tot de fysiotherapie die sinds 1 januari 2006 wettelijk mogelijk is, is het screeningsproces aan het fysiotherapeutisch methodisch handelen toegevoegd. Het screeningsproces bestaat uit vier onderdelen: aanmelding, inventarisatie van de hulpvraag, screening op pluis/niet-pluis en informeren en adviseren over de resultaten van het screeningsproces.

Bij het screenen wordt door middel van gerichte vragen, het afnemen van tests of door het verrichten van andere diagnostische verrichtingen binnen een beperkte tijd vastgesteld of er al dat niet sprake is van een binnen het competentiegebied van de individuele fysiotherapeut vallend patroon van tekens en symptomen.

Aanmelding

Indien de patiënte op eigen initiatief komt (zonder verwijzing, directe toegankelijkheid), heeft de fysiotherapeut gegevens nodig over eventuele complicaties tijdens het beloop van de zwangerschap, andere pathologie, eventuele complicaties tijdens de bevalling en het kraambed. Dit kan (deels) via de patiënte gebeuren.

Indien de medische gegevens niet voldoende zijn of onvoldoende duidelijk, is het de verantwoordelijkheid van de individuele fysiotherapeut om, met toestemming van de patiënte, contact op te nemen met de verloskundige, huisarts of gynaecoloog om aanvullende informatie in te winnen.

Inventarisatie hulpvraag

Bij de inventarisatie van de hulpvraag van de patiënte is het van belang de belangrijkste klachten te achterhalen, het beloop van die klachten en de doelstelling voor de behandeling.

Screening pluis/niet-pluis

Op basis van leeftijd, aantal doorgemaakte zwangerschappen en bevallingen, incidentie en prevalentie en de gegevens over de ontstaanswijze, symptomen en verschijnselen moet de fysiotherapeut kunnen inschatten of symptomen en verschijnselen ‘pluis’ of ‘niet-pluis’ zijn, om te kunnen besluiten of verder fysiotherapeutisch onderzoek is geïndiceerd zonder verdere tussenkomst van een arts of verloskundige. Bij de screening is de fysiotherapeut alert op patroonherkenning en op het identificeren van eventuele aanwezige rode vlaggen (alarmsignalen).

Rode vlaggen tijdens de zwangerschap

• Persisterende onbegrepen pijn in het gebied van bekken en lage rug.
• Probleem elders in het lichaam; buik, organen kleine bekken.
• Uitstralende pijn in een of beide benen die verder reikt dan de knie.
• Toenemende of ernstige motorische uitval.
• Toenemende of ernstige sensibele uitval.
• Algemene malaise.
• Historie van maligniteit of trauma.

Belangrijkste symptomen

• De pijn is niet provoceerbaar of reduceerbaar bij het uitoefenenvan functies of het uitvoeren van activiteiten.
• De pijn in de benen overheerst die in bekken en lage rug.
• Toenemend krachtverlies in een of beide benen die te objectiveren is.
• Veranderde sensibiliteit in de benen of rijbroekanesthesie.
• Gevoel van ziek-zijn, eventueel met koorts.

Rode vlaggen na de bevalling

• Persisterende onbegrepen pijn in het gebied van bekken en lage rug.
• Probleem elders in het lichaam; buik, organen kleine bekken.
• Uitstralende pijn in een of beide onderbenen die verder reikt dan de knie.
• De pijn in de benen overheerst die in bekken en lage rug.
• Toenemende of ernstige motorische uitval.
• Toenemende of ernstige sensibele uitval.
• Algemene malaise.
• Historie van maligniteit of trauma.

Belangrijkste symptomen

• De pijn is niet provoceerbaar of reduceerbaar bij het uitoefenen van functies of het uitvoeren van activiteiten.
• Toenemend krachtverlies in een of beide benen die te objectiveren is.
• Veranderde sensibiliteit in de benen of rijbroekanesthesie.
• Gevoel van ziek-zijn, eventueel met koorts.
• Zwaar gevoel in onderbuik en bekkenbodem; problemen met ophouden van urine en ontlasting.
• Gynaecologische klachten.
• Onverklaard gewichtsverlies.

Informeren en adviseren

Aan het einde van het screeningsproces wordt de patiënte geïnformeerd over de bevindingen.

Indien een of meerdere symptomen afwijken van een bekend patroon, het patroon onbekend is of een afwijkend beloop heeft volgens de individuele fysiotherapeut, of bij de aanwezigheid van rode vlaggen (conclusie: rode vlaggen), wordt de patiënte geadviseerd om contact op te nemen met de huisarts of verloskundige.

Indien de bevindingen wel ‘pluis’ zijn wordt de patiënte geïnformeerd over de mogelijkheid om door te gaan met het diagnostisch proces.