Nieuwe zoekopdracht

Nekpijn [richtlijn]

Auteurs | Ontwikkeling

Auteurs

  • Jasper Bier, MSc, fysiotherapeut/manueel therapeut/gezondheidswetenschapper, afdeling Huisartsengeneeskunde Erasmus Universiteit Rotterdam, Rotterdam
  • Wendy Scholten-Peeters, PhD, fysiotherapeut/manueel therapeut, senior onderzoeker, Onderzoekinstelling MOVE, Faculteit voor Gedrags- en Bewegingswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam
  • Bart Staal, PhD, fysiotherapeut/epidemioloog, senior onderzoeker, IQ Healthcare, Radboud Universiteit, Nijmegen, lector Musculoskeletale revalidatie, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, Arnhem, Nijmegen
  • Jan Pool, PhD, fysiotherapeut/manueel therapeut/epidemioloog, senior onderzoeker Lifestyle and Health Research Hogeschool Utrecht.
  • Maurits van Tulder, PhD, epidemioloog, professor of Health Technology Assessment, afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit voor aardwetenschappen, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam
  • Emmylou Beekman, MSc, fysiotherapeut/epidemioloog/bewegingswetenschapper, onderzoeker, The Research Centre for Autonomy and Participation for Persons with a Chronic Illness, Zuyd University of Applied Sciences, Heerlen
  • Guus M. Meerhoff, MSc, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper, onderzoeker/beleidsmedewerker, KNGF, Amersfoort
  • Jesper Knoop, PhD, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper, onderzoeker/beleidsmedewerker, KNGF, Amersfoort
  • Arianne Verhagen, PhD, fysiotherapeut/manueel therapeut/epidemioloog, senior onderzoeker, afdeling Huisartsengeneeskunde, Erasmus University Rotterdam, Rotterdam

Samenstelling van de werkgroep

Voor het samenstellen van de richtlijn is in december 2013 een werkgroep van inhoudsdeskundigen ingesteld. Bij het samenstellen van de werkgroep is zo veel mogelijk rekening gehouden met een evenwichtige verdeling van leden met inhouds- en ervaringsdeskundigheid, academische achtergrond en hun ervaring bij de Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (HKZ). Alle werkgroepleden hebben verklaard geen conflicterende belangen te hebben bij de te ontwikkelen KNGF-richtlijn.

De richtlijn is ontwikkeld in de periode januari 2014 tot juli 2015. De volgende organisaties zijn aangezocht om commentaar te leveren op de conceptrichtlijn: de Nederlandse Patiënten en Cliënten Federatie (NPCF), Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie (NVMT), de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie volgens de Psychosomatiek (NFP), de Nederlandse Vereniging voor Bedrijfs- en arbeidsfysiotherapeuten (NVBF), de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV), de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen (VRA), de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN).

 

Afstemming op de doelgroep

Met behulp van prestatie-indicatoren zijn de verschillen geïnventariseerd waarmee nekpijnpatiënten in de praktijk worden benaderd. Daarnaast is, in een open uitnodiging, het werkveld uitgenodigd om feedback te geven op de richtlijn. In totaal zijn 104 fysiotherapeuten op deze uitnodiging ingegaan. Op grond van de verzamelde feedback is de conceptrichtlijn vervolgens aangepast en verduidelijkt in de periode juli 2015 tot maart 2016.

 

Methodiek

Deze richtlijn is ontwikkeld volgens de methodiek voor richtlijnontwikkeling van het KNGF.

 

Dankwoord

Wij willen alle deelnemers bedanken die feedback hebben gegeven op de conceptrichtlijn tijdens de praktijktest en de schriftelijke commentaarronde. Verder dank wij in het bijzonder Anne Mare Schriek en Lydia Somers voor de hulp bij de aanpassingen op basis van de feedback.

 

Juridische betekenis van de richtlijn

Richtlijnen zijn geen wettelijke voorschriften, maar op wetenschappelijke onderzoeksresultaten gebaseerde inzichten en aanbevelingen waaraan zorgverleners moeten voldoen om kwalitatief goede zorg te verlenen.

 

Herziening

De KNGF-richtlijn Nekpijn is gebaseerd op de huidige stand van de wetenschap en bestaande richtlijnen of standaarden van medisch specialisten en huisartsen.

Methodiek

Deze richtlijn is ontwikkeld volgens de methodiek voor richtlijnontwikkeling van het KNGF.1 Uitgangspunt voor de richtlijn waren de documenten van: de Neck Pain Task Force,4-6,8,22,25,32,40,43,126-133 de International Collaboration On Neck pain (ICON),31,41,44-46,94 recent gepubliceerde richtlijnen54,134 en Cochrane reviews.50,96,97,99-101,108,111,113,114,135,136

Aanvullende relevante artikelen werden verzameld door middel van zoekstrategieën in Cochrane en de database van PubMed, waarbij de MESH-headings of vrije tekstwoorden werden gecombineerd met de centrale zoekterm ‘neck’ of ‘cervical’. Er is gezocht naar systematische reviews en recente aanvullende studies naar diagnostiek en prognostiek van nekpijn en systematische reviews naar de effectiviteit van verschillende interventies binnen het domein van fysiotherapie en manuele therapie.2,137

Het KNGF heeft een verklaring uitgebracht over de verschillende vormen van behandeling bij volwassenen met nekpijn die vallen binnen het domein van de fysiotherapeut.89 Deze behandelingen zijn (in alfabetische volgorde): cognitieve gedragstherapie, dry needling, elektrotherapie, gewrichtsmobilisatie, kinesiotape, laagintensiteit lasertherapie, massage, medische hulpmiddelen, neurodynamica, oefentherapie, tractie, ultrageluid/shockwave, voorlichting, warmte- en koudetherapie en werkplaatsgerelateerde interventies. Manipulaties worden hier niet opgevoerd als behandeling, omdat deze zijn voorbehouden aan manueel therapeuten.

Er is gezocht naar studies die zijn gepubliceerd vóór 31 december 2015. De interventiestudies zijn door de werkgroep beoordeeld door middel van Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation (GRADE).138 De volledige methodiek is beschikbaar op de website van de Kennisbank richtijnontwikkeling.

 

Juridische betekenis van de richtlijn

Aangezien de aanbevelingen hoofdzakelijk zijn gebaseerd op de ‘gemiddelde patiënt’, moeten zorgverleners op basis van hun professionele autonomie afwijken van de richtlijn als de situatie van de patiënt dat vereist. Wanneer van de richtlijn wordt afgeweken, dient dit te worden beargumenteerd en gedocumenteerd.1,125 De verantwoordelijkheid voor het handelen blijft daarmee bij de individuele fysiotherapeut.

 

Herziening

In de methode voor richtlijnontwikkeling en implementatie is aangegeven dat bij elke richtlijnen na maximaal vijf jaar na publicatie wordt bepaald of herziening noodzakelijk is.1

Dit betekent dat het KNGF uiterlijk in 2021, in samenwerking met de werkgroepleden, bepaalt of deze richtlijn nog actueel is. Zo nodig wordt een nieuwe werkgroep geïnstalleerd om de richtlijn te herzien.

Algemene informatie

Auteurs | Ontwikkeling

Diagnostisch proces
Therapeutisch proces