Wat is een kwaliteitskader en hoe is die tot stand gekomen

• Een kwaliteitskader dient periodiek geactualiseerd te worden aan de hand van ontwikkelingen, zowel binnen de beroepsgroepen zelf, als in de omgeving waarin fysiotherapeuten en oefentherapeuten werken.    
• In principe zou een kwaliteitskader voor tien jaar mee moeten kunnen. Als zich eerder ontwikkelingen voordoen dan kan dat reden zijn om eerder wijzigingen aan te brengen.     
• Het nieuwe Kwaliteitskader kan echter wel tussentijds op onderdelen worden geactualiseerd aan de hand van de ontwikkelingen van de fysiotherapie. Dit zou spelen als het KNGF, de verzekeraars en de Patiëntenfederatie gedrieën daartoe voorstellen doen bij het Zorginstituut.  

Een kwaliteitskader beschrijft wat patiënten van zorgverleners mogen verwachten. Een kwaliteitskader is een soort raamwerk waarin wordt beschreven:    

• Hoe de beroepsgroep werkt aan vakinhoudelijke ontwikkeling en onderbouwing; 
• Hoe zorgverleners werken aan kwaliteit van zorg; 
• Hoe zorgverleners de kwaliteit van zorg evalueren, verbeteren en monitoren;    
• Hoe zorgverleners de kwaliteit van zorg inzichtelijk maken. 
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over wat een kwaliteitskader is.

Een kwaliteitskader heeft meerdere doelen:    

• Het zorgt ervoor dat patiënten weten wat ze mogen verwachten van goede zorg; 

• Het geeft zorgverleners handvatten om de kwaliteit van zorg te blijven verbeteren; 

• Het zorgt ervoor dat afspraken gemaakt kunnen worden over hoe kwaliteit en inhoud van zorg op groepsniveau zichtbaar wordt gemaakt, zodat: 
  – patiënten goede keuzes kunnen maken,  
  – zorgverleners samen kunnen leren en verbeteren,  
  – zorgverzekeraars goede zorg kunnen inkopen  
  – en toezichthouders kunnen zien of de zorg goed is.    
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over het doel van een kwaliteitskader.

• In 2016 is de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz) van kracht geworden, een wet waar iedere zorgverlener aan moet voldoen. Hiermee wil de overheid kwaliteit van zorg borgen en zichtbaar maken (transparantie). Omdat borgen en zichtbaar maken niet moet leiden tot controleren en sanctioneren of verlies van professionele autonomie zijn daarover afspraken nodig. Die afspraken worden vastgelegd in een kwaliteitskader.     
• De ontwikkeling van een Kwaliteitskader Fysiotherapie en Oefentherapie is een opdracht van de overheid. 

• In navolging van andere zorgberoepsgroepen was het de ambitie om tot een kwaliteitskader te komen, waarmee eenduidig helder beschreven zou worden wat fysiotherapie is.  
• Mede aan de hand van een kwaliteitskader kan de positionering van fysiotherapie in het zorgstelsel onderbouwd worden.  
• Voor een overgang van fysiotherapie naar de basisverzekering is een kwaliteitskader noodzakelijk. 

• In dat jaar speelde een project (PAFOZ) dat erop gericht was om fysiotherapie in de basisverzekering op te nemen.   
• De minister heeft het Zorginstituut gevraagd om een advies over de aanspraak in de basisverzekering voor fysiotherapie (en oefentherapie).  
• Het Zorginstituut adviseert de minister om zorg wel of niet in de basisverzekering op te nemen.  
• De poging sinds 2016 om tot een kwaliteitskader te komen, was in 2022 nog steeds niet geslaagd.  
• Het uitbrengen van een advies over meer fysiotherapie in de basisverzekering was gekoppeld aan de voorwaarde dat er een kwaliteitskader zou worden opgesteld.  

De regel is dat een kwaliteitskader gezamenlijk (tripartiet) wordt opgesteld door: 

• (a) de beroepsgroepen, dus in ons geval de fysiotherapeuten en oefentherapeuten, 
• (b) de verzekeraars en  
• (c) de vertegenwoordiger van de patiënten: Patiëntenfederatie Nederland.  

Als alle partijen het eens zijn geworden over de inhoud van het kwaliteitskader, bieden zij het gezamenlijk aan voor inschrijving in het register van het Zorginstituut.

Deze tripartiete samenstelling geldt voor alle kwaliteitsproducten die worden ingeschreven in het register van het Zorginstituut.    

• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over hoe een kwaliteitskader normaliter tot stand komt.

Een kwaliteitskader moet wettelijk tripartiet worden opgesteld en dat betekent dat alle partijen (beroepsgroepen, patiënten vertegenwoordiging en zorgverzekeraars) het eens moeten zijn over de inhoud van het kader.

Komen partijen er samen niet uit, dan kan het zorginstituut haar doorzettingsmacht gebruiken wat in ons geval is gebeurd.

• Het is niet gelukt om de fysiotherapeuten, de verzekeraars en de Patiëntenfederatie op één lijn te krijgen.  

Als het Zorginstituut constateert dat de drie partijen er onderling niet uitkomen, kan het Zorginstituut zelf het heft in handen nemen en met een eigen kwaliteitskader komen. Zij maakt dan gebruik van haar ‘doorzettingsmacht’.  

• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over de doorzettingsmacht van het Zorginstituut Nederland.

• Het kwaliteitskader van het Zorginstituut wordt geschreven door de Kwaliteitsraad van het Zorginstituut. Hiervoor gebruiken ze de stukken die er al liggen als basis. 

Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over of het Zorginstituut een nieuw kwaliteitskader gaat schrijven. 

• Doorzetting is een wettelijke bevoegdheid van het Zorginstituut, waarin het Zorginstituut de regie overneemt en de Kwaliteitsraad van het Zorginstituut de opdracht geeft om zelf een kwaliteitsinstrument op te stellen.  
• Dat instrument – in ons geval het kwaliteitskader – wordt van kracht, zodra het wordt ingeschreven in het register van het Zorginstituut.  
• Bij kwaliteitsproducten die op de Meerjarenagenda van het Zorginstituut worden gezet, geldt dat er doorzettingsmacht kan worden ingezet als de datum van oplevering van het product niet wordt gehaald.    
• In de wet is vastgelegd dat het Zorginstituut de regie over kan nemen als de datum, waarop het kwaliteitsproduct af zou zijn, is verstreken.    
• In de praktijk komt dat erop neer dat het Zorginstituut haar eigen Kwaliteitsraad de opdracht geeft om zélf te komen tot een eindproduct.    
• De Kwaliteitsraad maakt gebruik van alles wat er tot dat moment als is ontwikkeld.   
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over de doorzettingsmacht van het Zorginstituut Nederland.

• Het Zorginstituut zelf.  
• In de wet is vastgelegd dat het Zorginstituut dit zelf kan besluiten.    
• Het Zorginstituut neemt dat besluit als partijen het niet eens worden over de inhoud van kwaliteitsproducten die op de Meerjarenagenda staan.    

• De drie partijen kwamen er onderling niet uit en daarom hakt het Zorginstituut zelf de knoop door. Daarnaast wil VWS dat er een kwaliteitskader komt voor een (geleidelijke) overgang van fysiotherapie naar de basisverzekering.  
• Het Kwaliteitskader fysiotherapie en oefentherapie is voor het ministerie van VWS een belangrijke voorwaarde om meer fysio- en oefentherapie toe te laten tot de basisverzekering.    
• Het Kwaliteitskader fysiotherapie en oefentherapie staat, mede daarom, op de Meerjarenagenda van het Zorginstituut.    
• De deadline voor oplevering van het Kwaliteitskader fysiotherapie en oefentherapie was 28 maart 2024.  
• Deze datum is niet gehaald. Hiermee heeft het Zorginstituut de wettige mogelijkheid om doorzettingsmacht te gebruiken.    
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over de doorzettingsmacht van het Zorginstituut Nederland.

• Dat klopt voor het medisch inhoudelijke deel, maar kwaliteit van zorg gaat verder dan alleen zorginhoud. In de Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz) is beschreven waar goede zorg aan moet voldoen. Die beschrijving raakt patiënten en betalers (vaak zorgverzekeraars). Het maken van afspraken over kwaliteit van zorg en de manier waarop dat wordt geborgd is daarmee een opdracht aan drie partijen: zorgverleners, patiënten en zorgverzekeraars  
• Ondanks dat de zorgverlener een zware stem hierin heeft, is kwaliteit niet iets wat alleen de fysiotherapeuten aangaat. Ook de patiënten kunnen hier iets over vinden, omdat zij de zorg krijgen. En de verzekeraars mogen er iets over vinden, omdat zij zorg inkopen.  

• Ja, dat mag. De overheid ziet het kwaliteitskader bij passende zorg als een belangrijk instrument om te zorgen dat het borgen en zichtbaar maken van kwaliteit niet leidt tot controleren en sanctioneren of verlies van professionele autonomie. Dit staat los van de overgang van fysiotherapie naar de basisverzekering.Het kwaliteitskader blijft een voorwaarde van VWS.    
• Het Zorginstituut heeft het project stilgezet dat erop was gericht fysiotherapie in zijn geheel over te hevelen naar de basisverzekering.  
• Voor die opname in de basisverzekering was door het Zorginstituut een kwaliteitskader als voorwaarde gesteld.  
• Je zou kunnen denken dat voor het Zorginstituut het kwaliteitskader geen must meer is, nu de – integrale – opname van fysiotherapie in de basisverzekering van de baan is. Dat is echter niet zo. Het Zorginstituut wil dat er alsnog een kwaliteitskader komt.  
• Dat niet alleen. Ook de minister van VWS wil dat er een kwaliteitskader komt.  

• Ja, veel beroepsgroepen in de zorg hebben al een kwaliteitskader. De fysiotherapeuten en oefentherapeuten hebben er nu dus ook een.   

Er zijn kwaliteitskaders voor, onder andere:  

• Wijkverpleging    
• Kraamzorg 
• Spoedzorg    
• Ambulancezorg    
• Verpleeghuiszorg    
• Palliatieve zorg    
• Hulpmiddelenzorg 
• Gehandicaptenzorg    
• Forensische zorg     

• Er zijn in 2024 enkele fysiotherapeuten geweest die zelf een zgn. KwaliteitsKompas hebben geschreven.   
• Hun intentie was om met dit KwaliteitsKompas een kwaliteitskader overbodig te maken. Het zelf opgestelde KwaliteitsKompas zou daar dus voor in de plaats komen.  
• Het KwaliteitsKompas is een bondige beschrijving geweest van kwaliteit van fysiotherapie, zoals de opstellers dat zien.  
• Het Zorginstituut is niet meegegaan met dit idee, onder meer omdat het KwaliteitsKompas niet gezamenlijk (door fysiotherapeuten, verzekeraars en de Patiëntenfederatie) tot stand is gekomen.  Dit is voor de volledigheid juridisch getoetst bij DirkZwager.  
• Het kwaliteitskompas is dus geen alternatief gebleken voor het kwaliteitskader. 

• Nee, het toenmalige kwaliteitskader – het ‘Oude Kwaliteitskader’ – is geheel van tafel. Het is echter wel als basis gebruikt voor het nieuwe kader dat de kwaliteitsraad geschreven heeft.  
• Er is in 2025 een nieuw Kwaliteitskader gekomen.

In het najaar van 2025 heeft het Zorginstituut twee dingen opgeleverd: 
(a) een nieuw Kwaliteitskader 2025 en  
(b) het daarbij behorende Implementatieplan (opent in nieuw tabblad).   

• Beiden documenten zijn ‘doorgezet’.  
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over: Wat is het verschil tussen een Kwaliteitskader, een Implementatieplan en een Uitvoeringsplan.

• Het Uitvoeringsplan bestaat nog niet. Het wordt niet door het Zorginstituut opgeleverd.  
• Dit plan moet namelijk nog tot stand komen onder de gezamenlijke verantwoordelijkheid van ons als fysiotherapeuten, de verzekeraars en de Patiëntenfederatie.  
• We gaan dus tripartiet aan de slag om dat plan te schrijven.  
• Hoe dat precies in zijn werk gaat, is nu nog niet zeker. Waarschijnlijk komt er niet één groot plan, maar gaan we stap voor stap het Uitvoeringsplan vormgeven. 
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over: Wat is het verschil tussen een Kwaliteitskader, een Implementatieplan en een Uitvoeringsplan.

• Een kwaliteitskader beschrijft WAT patiënten van zorgverleners mogen verwachten.    
• Het Kwaliteitskader beschrijft dus wat fysiotherapie (en oefentherapie) is en wat er verstaan wordt onder kwaliteit van zorg.  
• In het Implementatieplan staat beschreven HOE er gewerkt wordt aan het ontwikkelen en verbeteren van kwaliteit van zorg. Het implementatieplan beschrijft de structuur van leren en verbeteren.  
• Het Uitvoeringsplan bestaat nog niet en zal opgesteld worden door de beroepsgroep, zorgverzekeraars en de Patiëntenfederatie. Het uitvoeringsplan is een soort actieplan en beschrijft wat we doen of gaan doen om kwaliteit van zorg blijvend te ontwikkelen en te verbeteren. Voor de uitvoering van dit plan zal ook financiering moeten worden geregeld.  
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over: Wat is het verschil tussen een Kwaliteitskader, een Implementatieplan en een Uitvoeringsplan.

• Het Zorginstituut en de minister willen dat er alsnog een kwaliteitskader komt.  
• Het Zorginstituut heeft besloten doorzettingsmacht in te zetten en heeft de Kwaliteitsraad van het Zorginstituut opdracht gegeven een kwaliteitskader op te stellen.    
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut over Wat is de doorzettingsmacht van het Zorginstituut.

• Ja, er ligt een nieuw kader. Het oude kader uit 2023/2024 bestaat niet meer. Het nieuwe kader is ingeschreven in het register van het Zorginstituut en wordt daarmee van toepassing op fysiotherapeutische en oefentherapeutische zorg. 

• (De Kwaliteitsraad van) het Zorginstituut.  

• Het KNGF kan niet alleen een nieuw kwaliteitskader schrijven. De regels van het Zorginstituut schrijven voor dat dit samen met de verzekeraars en de Patiëntenfederatie tot stand komt. Alleen dan kan het in het register van het Zorginstituut worden ingeschreven en krijgt het een officiële status.  
• In de zomer van 2025 is met de klankbordgroep van het KNGF in concept een eigen, aangepast kwaliteitskader geschreven dat is voorgelegd aan de andere partijen. De bedoeling was dat die het zouden onderschrijven, waardoor het de status zou krijgen van een tripartiet-plan.  
• De verzekeraars en de Patiëntenfederatie hebben deze versie echter afgewezen.  
• De poging om met een geheel zelf geschreven aangepast kwaliteitskader de impasse te doorbreken, is in de zomer van 2025 dus gestrand.

• (De Kwaliteitsraad van) het Zorginstituut heeft voordat zij ging schrijven, alle partijen geconsulteerd.    
• Vervolgens is halverwege het schrijfproces een eerste concept voorgelegd aan de verzekeraars, de Patiëntenfederatie en het KNGF.    
• Als input konden alleen feitelijke onjuistheden worden ingebracht.    
• Het KNGF in samenspraak met de leden van de klankbordgroep een reactie van 26 pagina’s gegeven die verder ging dan een reactie op feitelijke onjuistheden.  

• Nee, het nieuwe kwaliteitskader wordt niet ter stemming voorgelegd. Dit valt immers onder de doorzettingsmacht van het Zorginstituut.    
• Wij hebben dus geen regie over dit nieuwe kwaliteitskader.    
• Er is daarom geen sprake van goedkeuren of afkeuren. Het kader is een voldongen feit.    
• Hetzelfde geldt voor de verzekeraars en de Patiëntenfederatie. Ook voor hen is het nieuwe kwaliteitskader een voldongen feit.  
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut Nederland over: Moet de ALV stemmen over het Kwaliteitskader?

• Nee, het Zorginstituut heeft de wettelijke bevoegdheid een kwaliteitskader door te zetten en dat als een voldongen feit neer te leggen bij de verzekeraars, de Patiëntenfederatie en de fysiotherapeuten. 

• Nee, voor nu is het nieuwe Kwaliteitskader wat het is.  
• Alleen als de verzekeraars, de Patiëntenfederatie en het KNGF met onderlinge overeenstemming een verzoek indienen om bepaalde stukken te wijzigen, kan op die deelaspecten het nieuwe Kwaliteitskader worden aangepast. Het is niet de verwachting dat binnen afzienbare tijd een dergelijk gemeenschappelijk verzoek zal worden ingediend.  
• Bekijk hier het filmpje van Floortje Scheepers van het Zorginstituut Nederland over: Kan er nog iets aan het Kwaliteitskader of Implementatieplan veranderd worden.

• Nee, het nieuwe Kwaliteitskader bevat een omschrijving van wat fysiotherapie is. Daarmee weten verzekeraars wat zij inkopen. Het is geen afrekeninstrument voor verzekeraars. 
• De afspraken die worden gemaakt in het kwaliteitskader zijn gericht op het zichtbaar maken en borgen van kwaliteit, vanuit stimuleren en faciliteren (samen leren en verbeteren) en niet vanuit controleren en sanctioneren.  
• Zorgverzekeraars hebben de mogelijkheid om in hun eigen contracten aanvullende voorwaarden op te nemen.