Verkiezingscolumn Lodi Hennink: Fysiotherapie hoort in het basispakket thuis!

28 oktober 2025

De verkiezingsstrijd richt zich op wat wel of niet in het basispakket van de zorgverzekering zou moeten zitten. Het gaat dan over dure geneesmiddelen en innovatieve behandelingen. Wat over het hoofd wordt gezien, is dat niet de duurste vorm van zorg, maar juist deze kosteneffectieve zorg niet in het basispakket zit. We hebben het over fysiotherapie.

Voor volwassenen geldt dat slechts 12% van de fysiotherapie vanuit het basispakket is verzekerd. De rest niet. De burger wordt geacht zich daarvoor aanvullend te verzekeren. Of hij moet de rekening van de fysiotherapeut uit eigen zak betalen. Een op de vijf Nederlanders heeft daar het geld niet voor.

Dat deel van de bevolking loopt vaak voor fysiotherapie onverzekerd rond en als het erop aankomt is de rekening van de fysiotherapeut onoverkomelijk. Met als resultaat dat patiënten veelvuldig zorg mijden en doormodderen met hun klachten. Tot het moment dat het niet verder gaat. Dat is vaak als zij zichzelf terugvinden in de wachtkamer van het ziekenhuis.

Geen fysiotherapie betekent vaak voor hen niet naar het werk kunnen, vereenzamen door immobiliteit, niet langer thuis kunnen blijven wonen, onnodig met pijn rondlopen, mantelzorg voor een naaste stoppen, en noem maar op.

Voor diverse aandoeningen die alsnog in het basispakket zitten, de genoemde 12%, geldt voor fysiotherapie een dure spelregel. De eerste twintig behandelingen moet de patiënt uit eigen zak betalen. Pas vanaf de eenentwintigste behandeling betaalt de verzekeraar uit.

Denk daarbij bijvoorbeeld aan de patiënt die na een operatie naar huis gaat. Degenen die zich om financiële redenen niet aanvullend kunnen verzekeren, hebben dan technisch gezien een extra eigen risico, bovenop het reguliere eigen risico van 385 euro. Voor die patiënten betekent de optelsom dat zij ongeveer 1.300 euro kwijt zijn, alvorens zij een beroep kunnen doen op de basisverzekering.

Het wordt al langer onderkend dat het voor mensen zonder geld een probleem is dat fysiotherapie grotendeels niet in het basispakket zit. Ofwel, dat een deel van de eerstelijnszorg voor hen niet toegankelijk is. Er heeft daarom een project gelopen om fysiotherapie alsnog in zijn geheel in het basispakket op te nemen, zodat mensen uit de laagste inkomensklassen niet langer geraakt worden door hoge kosten. Of eigenlijk nog kwalijker, door zorgmijding de zorg niet krijgen die zij nodig hebben.

Even leek het de goede kant op te gaan. Er was onder leiding van het Zorginstituut een project om fysiotherapie in de basisverzekering krijgen. Totdat in april van dit jaar hetzelfde Zorginstituut liet weten dat dit van de baan is.

Dat is verbazingwekkend, omdat er brede consensus is dat juist de eerstelijn met de zorgverleners om de hoek versterkt moet worden. Dat is de beste remedie tegen de kostenstijgingen van de zorg. Fysiotherapie buiten het basispakket houden, druist geheel tegen deze beleidslijn in.

Na jaren is het dus terug bij af. Fysiotherapie moet je bijverzekeren of zelf betalen. Deze financiële drempel is voor mensen aan de onderkant van de maatschappij te hoog. Zij hebben het nakijken. Wat de fysiotherapeut in de dagelijkse praktijk daarvan merkt, is dat op grote schaal patiënten hun behandeling tussentijds afbreken om de kosten van een volgende afspraak te voorkomen. Als de patiënt al komt, want velen van hen bezoeken de fysiotherapeut überhaupt niet. Deze zorgmijding leidt voor de maatschappij uiteindelijk tot hogere kosten verderop in het medische proces en maatschappelijk.

Zonder ingrijpen door de politiek blijft een krankzinnige situatie in stand. Iedere Nederlander krijgt probleemloos vanuit de basisverzekering een kostbare openhartoperatie vergoed, of jarenlange nierdialyse of een kankerbehandeling. En terecht. Maar voor een medisch noodzakelijk bezoek aan de fysiotherapeut wordt een scheiding gemaakt tussen mensen mét, en mensen zónder geld. Dat is tweedeling in de zorg in optima forma.

Hoe dit op te lossen? De politiek is aan zet. Want als die beslist dat fysiotherapie alsnog in het basispakket moet worden opgenomen, dan is dat met een besluit van de minister gedaan.

Dat zou niet alleen goed zijn voor de zorgmijders van vandaag, maar voor ons allemaal. Fysiotherapie die dan niet voor sommigen toegankelijk is, maar voor allen. Fysiotherapie is een hefboom om kosten elders in de zorg te besparen.

Het basispakket komt ongetwijfeld als thema langs tijdens het volgende verkiezingsdebat. Dat fysiotherapie nu niet toegankelijk is voor mensen met een smalle beurs, hoort daarin thuis. Frans, Henri, Dilan, Geert, Caroline, Rob, Mirjam, en alle anderen, wat is jullie standpunt?

Lodi Hennink is voorzitter van het KNGF