Masterthesis: Ontwikkeling psycho-educatietool voor aanhoudende lichamelijke klachten
Door: Petra Engelen-Hendriks, MSc – Master Psychosomatische Fysiotherapie
Binnen ons vakgebied speelt psycho-educatie (PE) een belangrijke rol: het geeft cliënten inzicht in factoren die klachten beïnvloeden, biedt perspectief en versterkt zelfregie. De NFP wil graag dat deze PE op een eenduidige manier door haar leden aan cliënten wordt gegeven. Dit leidde tot de behoefte naar een evidence-based psycho-educatietool (PET).
Onderzoek
In mijn masterthesis onderzocht ik welke inhoudelijke bouwstenen – op het niveau van hoofdthema’s, subthema’s en codes – in een PET voor ALK opgenomen zouden moeten worden. Dit heb ik gedaan door het organiseren van meerdere focusgroep bijeenkomsten met ervaren psychosomatisch fysio- en oefentherapeuten.
- In de discover-fase werd de bestaande codeboom, gevormd naar aanleiding van een NFP-onderzoek uit 2024, uitgebreid met nieuwe praktijkinzichten.
- In de define-fase werd consensus gezocht (≥70%) over wat daadwerkelijk in de tool thuishoort.
Testresultaten
De analyse leverde vijf hoofdthema’s op die essentieel zijn voor een PET bij ALK:
- Factoren bij terminologie – erkenning van klachten (“klachten zijn echt”) en normalisering (“het komt vaker voor”).
- Terugvalpreventie – o.a. leren herkennen van lichaamssignalen en niveaus van klachtenverhoging.
- Behandelopties – uitleg over de rol van de PSF en aandacht voor zelfregie.
- Leefstijl – twaalf factoren, waaronder slaapgewoonten, zinvol leven, coping en sociale omgeving.
- Verklaringsmodellen – acht modellen, waaronder het biopsychosociaal model, centrale sensitisatie en polyvagaaltheorie.
Betekenis voor de praktijk
Het onderzoek legt een stevig fundament voor een uniforme en onderbouwde PET. De kracht ligt in de persoonlijke afstemming: therapeuten kunnen verschillende verklaringsmodellen en leefstijlfactoren inzetten, passend bij de cliënt. Zo ontstaat een gezamenlijke taal en consistente uitleg in de behandeling van ALK.
Vervolg
De volgende stap is verdere toetsing met experts én cliënten, zodat de tool optimaal bruikbaar en effectief wordt in de praktijk.
