Nieuwe zoekopdracht

Meniscectomie [richtlijn]

C.3.1 Evidentie fysiotherapie na meniscectomie

De werkgroep formuleerde de volgende aanbeveling: 

(16) Evidentie fysiotherapeutische behandeling in het algemeen bij patiënten met PROFIEL 1
Bij patiënten met een normaal herstel (gunstig beloop) is op basis van systematische reviews gebleken dat de meerwaarde van fysiotherapeutische behandeling in het algemeen nog onvoldoende is onderzocht en daardoor nog niet is aangetoond, waardoor volstaan kan worden met adviseren en kortdurend behandelen. 

(17) Evidentie fysiotherapeutische behandeling in het algemeen PROFIEL 2 
De werkgroep is van mening dat bij patiënten met een vertraagd herstel oefenen onder supervisie van een fysiotherapeut en vroege intensieve fysiotherapie leiden tot beter en sneller functioneel herstel van een meniscectomie. 

(18) Massage 
Er zijn aanwijzingen dat massage geen meerwaarde heeft bij patiënten na een ongecompliceerde meniscectomie (normaal herstel; patiëntenprofiel 1). 
Kwaliteit van de gevonden artikelen: C (Goodwin et al., 200326).

(19) Gedragsinterventie 
Er zijn aanwijzingen dat gedragsinterventie bijdraagt aan functioneel herstel. 

(20) Gedragsinterventie 
De werkgroep is van mening dat bij patiënten met veel pijn en (bewegings)angst (patiëntenprofiel 2) gedragsinterventie tot de behandelmogelijkheden behoort.

In 2002 is een systematisch Cochrane review uitgevoerd door Thomson et al.23 waarin negen studies78,114,119-125 met elkaar werden vergeleken. Goodwin et al.27 deden hetzelfde voor acht studies114,120,122,125-129, evenals de auteurs Goodyear-Smith en Arrol42 voor acht studies.37,120,122,125-129 Thomson et al. concludeerden dat door gebrek aan beschrijving van de uitkomstmaten en/of het gebrek aan gebruik van gevalideerde instrumenten de klinische relevantie van de uitkomsten van de studies moeilijk te interpreteren was. Bovendien waren de aantallen patiënten vaak klein en was de methodologische kwaliteit van de onderzoeken laag. Er is daarom geconcludeerd dat er geen evidentie is voor routine fysiotherapeutische behandeling voor elke patiënt (bij normaal beloop).23

De review van Goodwin et al. sluit aan bij de review van Thomson et al. die stelden dat gesuperviseerde fysiotherapie in de acute fase geen meerwaarde heeft bij patiënten met een ongecompliceerde meniscectomie (normaal beloop, patiëntenprofiel 1).27 Goodyear- Smith en Arrol concludeerden dat postoperatieve revalidatie een gefaseerde aanpak nodig heeft en dat er geen standaard protocollen zijn.42 Er is maar weinig consensus over welke therapie de beste is. In veel gevallen zal kortdurende pijnmedicatie (1-2 dagen) na de operatie en een goed gepland thuis uitgevoerd oefenprogramma, inclusief mondelinge en schriftelijke adviezen waarin het activiteiten- en participatieniveau opgebouwd en gestimuleerd wordt, voldoende zijn. Het oefenprogramma kan bijvoorbeeld bestaan uit musculus quadriceps femoris oefeningen, ‘straight leg raises’, heupflexieoefeningen, knieflexieoefeningen en circulaire heupoefening; alles vier keer per dag.26 Voor dit behandelplan zullen tot twee contacten met de fysiotherapeut voldoende zijn. De fysiotherapeut stimuleert de patiënt activiteiten weer op te nemen. Als er pijndemping nodig is, wordt geadviseerd (liever) ijs en eventueel pijnmedicatie te gebruiken.

Alle bovengenoemde bevindingen passen bij patiënten in profiel 1. Bij een afwijkend beloop (profiel 2) heeft oefenen onder supervisie van een fysiotherapeut de voorkeur. In bovengenoemde reviews zijn geen studies opgenomen met patiënten die een ongunstig beloop / vertraagd herstel vertoonden en bij wie veel belemmerende factoren voor herstel aanwezig waren. In een aantal van de bovengenoemde studies is fysiotherapie vergeleken met ‘geen behandeling’ of ‘andersoortige behandeling’.

Seymour et al.119, Vervest et al.114 en Moffet et al.120 vergeleken fysiotherapie met ‘geen behandeling’ (bestaande uit respectievelijk alleen algemeen advies, geschreven en mondeling advies, instructie en oefeningen voor thuis). Seymour et al. vonden geen verschil tussen de groepen wat betreft de tijd die verstrijkt totdat de patiënten weer volledig aan het werk zijn en de bewegingsrange van de knie. Moffet et al. vonden geen verschillen in Lysholm-scores drie weken, drie maanden en zes maanden postoperatief. De fysiotherapiegroep scoorde drie weken postoperatief wel beter bij het objectief testen van kniefunctie en spierkracht. Bovendien was de therapietrouw goed. Vervest et al. vonden geen verschillen (wel een trend) tussen de groepen wat betreft de Tegner-, de FORSS- en de Lysholm-score. Zij vonden echter wel verschillen ten gunste van de groep ‘fysiotherapie plus thuisprogramma’ op de SARS-score.

Twee studies vergeleken ‘fysiotherapie plus thuisprogramma’ met ’thuisprogramma alleen’: Forster en Frost na een artrotomische mediale meniscectomie (n = 86)121 en Goodwin et al.26 (n = 84) na een ongecompliceerde artroscopische partiële meniscectomie. Forster en Frost vonden geen verschil tussen de groepen wat betreft de tijd die verstreek totdat patiënten weer aan het werk waren, het aantal patiënten dat na 6 maanden nog niet werkte, beperkingen in activiteiten (bijvoorbeeld kruipen), subjectieve knie-instabiliteit, quadricepsomvang en bewegingsuitslag.

De fysiotherapeutische behandeling bij Goodwin et al. was verdeeld over drie periodes. In de eerste periode werden pijn en zwelling verminderd met behulp van ijs, ultrasound en frictiemassage. Het doel van de fysiotherapie in de tweede periode was toename van spierkracht en gewrichtspositiegevoel (door middel van oefeningen: bovenbeen heffen, step-ups, heupabductie en -adductie, extensoroefeningen, knieflexie- en extensieoefeningen, fietsergometrie, minitrampoline en wobbleboard). De fysiotherapie in de derde periode was gericht op geavanceerde oefeningen zoals Z-hops en zijwaarts springen. Goodwin et al. vonden ook geen verschillen tussen de groepen 50 dagen na de operatie. De gekozen uitkomstmaten waren de Hugston Clinic Questionnaire, de SF-36, de EuroQOL, het aantal dagen tot werkhervatting, de FORSS, kinematische analyse van kniefunctie bij wandelen en traplopen en horizontale en verticale sprongen.

Jokl et al. vergeleken bij 30 patiënten een ‘gesuperviseerd trainingsprogramma’ met een ‘thuisoefenprogramma’ en vonden geen verschillen (in uitvoeren van activiteiten, sport en werk, stoornissen in functie, knielaxiteit en -pijn).122 Birch et al. vergeleken medicatiegebruik (NSAID) óf fysiotherapie met ‘geen behandeling’ bij patiënten na een artroscopische behandeling van de knie.126 Zij vonden geen verschillen tussen de groepen.

Ross en Berger onderzochten wel/geen gedragsinterventie.125 Het functioneel herstel leek sneller in de interventiegroep (pijnscores lager, huidige angstscore lager), maar er was geen informatie over angst in het algemeen. In de studie (review) van Nash et al. werden rust en vroege mobilisatie bij patiënten met aandoeningen aan de onderste extremiteiten met elkaar vergeleken.130 Uit deze studie bleek dat er te vaak rust wordt voorgeschreven, en dat mobilisatie leidt tot eerdere terugkeer naar het werk, minder pijn, zwelling, stijfheid en een grotere bewegingsrange.

Nogmaals, alle bovengenoemde bevindingen passen bij patiënten in profiel 1. Bij een afwijkend beloop (profiel 2) heeft oefenen onder supervisie van een fysiotherapeut de voorkeur.

 

Op basis van bovenstaande formuleerde de werkgroep de volgende aanbeveling: 

(16) Evidentie fysiotherapeutische behandeling in het algemeen bij patiënten met PROFIEL 1 (niveau 1)
Bij patiënten met een normaal herstel (gunstig beloop) is op basis van systematische reviews gebleken dat de meerwaarde van fysiotherapeutische behandeling in het algemeen nog onvoldoende is onderzocht en daardoor nog niet is aangetoond, waardoor volstaan kan worden met adviseren en kortdurend behandelen. 
Kwaliteit van de gevonden artikelen: A1 (Goodwin & Morrissey, 200327; Thomson et al., 200223; Goodyear-Smith & Arrol 200142). 

(17) Evidentie fysiotherapeutische behandeling in het algemeen PROFIEL 2 (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat bij patiënten met een vertraagd herstel oefenen onder supervisie van een fysiotherapeut en vroege intensieve fysiotherapie leiden tot beter en sneller functioneel herstel van een meniscectomie. 

(18) Massage (niveau 3)
Er zijn aanwijzingen dat massage geen meerwaarde heeft bij patiënten na een ongecompliceerde meniscectomie (normaal herstel; patiëntenprofiel 1). 
Kwaliteit van de gevonden artikelen: C (Goodwin et al., 200326).

(19) Gedragsinterventie (niveau 3)
Er zijn aanwijzingen dat gedragsinterventie bijdraagt aan functioneel herstel. 
Kwaliteit van de gevonden artikelen: C (Ross & Berger, 1996125). 

(20) Gedragsinterventie (niveau 4)
De werkgroep is van mening dat bij patiënten met veel pijn en (bewegings)angst (patiëntenprofiel 2) gedragsinterventie tot de behandelmogelijkheden behoort.

  • 1. Hendriks HJM, Reitsma E, Ettekoven H van. Centrale richtlijnen in de fysiotherapie. Ned Tijdschr Fysiother. 1996;106:2-11.

    2. Hendriks HJM, Ettekoven H van, Reitsma E, Verhoeven ALJ, Wees PhJ van der. Methode voor centrale richtlijnontwikkeling en implementatie in de fysiotherapie. Amersfoort: KNGF/NPi/CBO; 1998.

    3. Hendriks HJM, Ettekoven H van, Wees PhJ van der. Eindverslag van het project Centrale richtlijnen in de fysiotherapie (Deel 1). Achtergronden en evaluatie van het project. Amersfoort: KNGF/NPi/CBO; 1998.

    4. Hendriks HJM, Bekkering GE, Ettekoven H van, Brandsma JW, Wees PhJ van der, Bie RA de. Development and implementation of national practice guidelines: A prospect for continuous quality improvement in physiotherapy. Introduction to the method of guideline development. Physiother. 2000;86:535-47.

    5. CBO. Richtlijnontwikkeling binnen het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, Handleiding voor werkgroepleden. Utrecht: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO; 2003.

    6. Verkerk K, Veenendaal H van, Burgers JS, Severens H, Hendriks HJM. Checklist considered judgement in evidence based guidelines development. Universiteit Maastricht: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO; 2004.

    7. Verkerk K, Veenendaal H van, Burgers JS, Severens H, Hendriks HJM. Overige overwegingen in evidence based richtlijnontwikkeling. Universiteit Maastricht: Kwaliteitsinstituur voor de Gezondheidszorg CBO; 2004.

    8. Verkerk K, Veenendaal H van, Burgers JS, Severens H, Hendriks HJM. Considered judgement in evidence based guidelines development. Universiteit Maastricht: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO; 2004.

    9. Plas CG van der, Dingjan RA, Hamel A, Jonker JC, Postema PhJ, Smorenburg HAAJ, et al. NHG-standaard traumatische knie-problemen. Huisarts Wet 1998;41(6):296-300.

    10. Hendriks HJM, Ettekoven H van, Bekkering T, Verhoeven A. Implementatie van LNGF-richtlijnen. Fysiopraxis. 2000;9:9-13.

    11. Hede A, Jensen DB, Blyme P, Sonne-Holm S. Epidemiology of meniscal lesions in the knee. Acta Orthop Scand 1990;61(5):435-7.

    12. Vierhout PAM. Het meniscusletsel. In: Mourik JB, Patka P, redactie. Letsels van de knie. Epidemiologie, diagnostiek, therapie, revalidatie, preventie. Haren: SCN; 1988. p. 128-34.

    13. Bouter LM, Dongen MCJM van. Epidemiologisch onderzoek. Opzet en interpretatie. 3e druk. 1995.

    14. Paré DM, Schuppers HA, Tetteroo QF, Bots RAA. Partiële meniscectomie per artroscoop bij patiënten boven de 50 jaar. Ned Tijdschr Geneeskd. 1989;133(38):1890-2.

    15. McBride GG, Constine RM, Hofmann AA, Carson RW. Arthroscopic partial medial meniscectomy in the older patient. J Bone Joint Surg. 1984;66-A(4):547-51.

    16. Englund M, Roos EM, Lohmander LS. Impact of type of meniscal tear on radiographic and symptomatic knee osteoarthritis. A sixteen-year follow up of meniscectomy with matched controls. Arthritis Rheum. 2003;48(8):2178.

    17. Menetrey J, Siegrist O, Fritschy D. Medial meniscectomy in patients over the age of fifty: a six year follow-up study. Swiss Surg.2002;8:113-9.

    18. Chatain F, Robinson AHN, Adeleine P, Chambat P, Neyret P. The natural history of the knee following arthroscopic medial meniscectomy. Knee Surg Sports Traumatol Arthroscopy. 2001;9:15-8.

    19. Englund M, Roos EM, Roos H, Lohmander LS. Patient-relevant outcomes fourteen years after meniscectomy: influence of type of meniscal tear and size of resection. Rheumatol. 2001;40:631-9.

    20. Crevoisier X, Munzinger U, Drobny T. Arthroscopic partial meniscectomy in patients over 70 years of age. Arthroscopy. 2001;17(7):732-6.

    21. 21 Del Pizzo W, Fox JM. Result of arthroscopic meniscectomy. Clin Sports Med. 1990;9(3):633-9.

    22. Ferkel RD, Davis R, Friedman MJ, Fox JM, Del Pizzo W, Snyder SJ, et al. Arthroscopic partial medial meniscectomy: An analysis of unsatisfactory results. J Arthroscopic. 1985;1(1):44-52.

    23. Thomson LC, Handoll HHG, Cunningham A, Shaw PC, Herpt G van. Physiotherapist-led programmes and interventions for rehabilitation on anterior cruciate ligament, medial collateral ligament and meniscal injuries of the knee in adults. The Cochrane Library 2002;Issue 2.

    24. Prismant. Ziekenhuisstatistieken Landelijke LMR Registratie Verrichtingen (5804 excisie meniscus). (internetcommunicatie) http://www. prismant.nl/. 2005.

    25. Fairbank TJ. Knee joint changes after meniscectomy. J Bone Joint Surg. 1948;30B(4):664-70.

    26. Goodwin PC, Morrissey MC, Omar RZ, Brown M, Southall K, McAuliffe T. Effectiveness of supervised physical therapy in early period after arthroscopic partial meniscectomy. Phys Ther. 2003;83(6):520- 35.

    27. Goodwin PC, Morrissey MC. Physical Therapy after arthroscopic partial meniscectomy: is it effective? Exerc Sport Sci Reviews. 2003;31(2):85-90.

    28. Howell JR, Handoll HHG. Surgical treatment for meniscal injuries of the knee in adults. In: The Cochrane Library, Issue 2, 2002. Oxford, Update Software.

    29. Roos H, Laurén M, Adalberth T, Roos EM, Jonsson K, Lohmander LS. Knee ostheoarthritis after meniscectomy. Arthritis Rheum. 1998;41(4):687-93.

    30. Allen PR, Denham RA, Swan AV. Late degenerative changes after meniscectomy. J Bone Joint Surg. 1984;66-B(5):666-71.

    31. Hede A, Larsen E, Sandberg H. The long term outcome of open total and partial meniscectomy related to the quantity and site of the meniscus removed. Int Orthopaedics. 1992;16:122-5.

    32. Rockborn P, Gillquist J. Long term results after arthroscopic meniscectomy. Int J Sports Med. 1996;17:608-13.

    33. Zarins B, Boyle J, Harris BA. Knee rehabilitation following arthroscopic meniscectomy. Clin Orthop Related Res. 1985;198:36-42.

    34. Anonymus. SIG-gegevens 1998. SIG, redactie. 1998. unpublished work.

    35. Higuchi H, Kimura M, Shirakura K, Terauchi M, Takagshi K. Factors affecting long-term results after arthroscopic partial meniscectomy. Clin Orthop Related Res. 2000;377:161-8.

    36. Hulet CH, Locker BG, Schiltz D, Texier A, Tallier E, Vielpeau CH. Arthroscopic medial meniscectomy on stable knees, a 12 year follow up. J Bone Joint Surg. 2001;83-B(1):29-31.

    37. Ogilvie-Harris DJ, Bauer M, Corey P. Prostaglandin inhibition and the rate of recovery after arthroscopic meniscectomy. A randomised double-blind prospective study. J Bone Joint Surg. 1985;67(4):567- 71.

    38. Marti RK, Dijk CN van, Haimé PE. Resultaten van meniscectomie op lange termijn. Ned Tijdschr Geneeskd. 1993;137(47):2418-21.

    39. Cleef SPH. Meniscusletsel en therapie. Deel 1: De meniscus en meniscectomie. Geneeskunde en Sport. 1997;30(1):10-7.

    40. Keizer G de. Fysiologie en pathofysiologie van het kniegewricht. In: Mourik JB, Patka P, redactie. Letsels van de knie. Epidemiologie, diagnostiek, therapie, revalidatie, preventie. Haren: SCN; 1988. p. 26- 40.

    41. WHO-FIC Collaborating Centre. Internationale Classificatie van het menselijk Functioneren (ICF). Bilthoven: RIVM; 2002.

    42. Goodyear-Smith F, Arroll B. Rehabilitation after arthroscopic meniscectomy: a critical review of the clinical trials. Int Orthopaedics. 2001;24:350-3.

    43. Gillquist J, Messner K. Anterior cruciate ligament reconstruction and the long term incidence of gonarthrosis. Sport Med. 1999;27(3):143- 56.

    44. Jones RE, Smith EC, Reisch JS. Effects of medial meniscectomy in patients older than forty years. J Bone Joint Surg. 1978;60-A(6):783- 6.

    45. Hamberg P, Gillquist J, Lysholm J, Oberg B. The effect of diagnostic and operative arthroscopy and open meniscectomy on muscle strength in the thigh. Am J Sports Med. 1983;11(5):289-92.

    46. Wroble RR, Henderson RC, Campion ER, El-Khoury GY, Albright JP. Meniscectomy in children and adolescents. Clin Orthop Related Res. 1992;279(June):180-9.

    47. Bolano LE, Grana WA. Isolated radiographic evaluation at five years. Am J Sports Med. 1993;21(3):432-7.

    48. Maletius W, Messner K. The effect of partial meniscectomy on the long-term prognosis of knees with localized, severe chondral damage. Am J Sports Med. 1996;24(3):258-62.

    49. Cleef SPH. Meniscusletsel en therapie. Deel 2: Meniscus-reconstructie en meniscustransplantatie. Geneeskunde en Sport. 1997;30(2):56-63.

    50. Hoser C, Fink C, Brown C, Reichkendler M, Hackl W, Bartlett J. Long-term results of arthroscopic partial lateral meniscectomy in knees without associated damage. J Bone Joint Surg. 2001;83- B(4):513-6.

    51. Englund M, Lohmander LS. Risk factors for symptomatic knee osteoarthritis fifteen to twenty-two years after meniscectomy. Arthritis Rheum. 2004;50(9):2811-9.

    52. Hede A, Larsen E, Sandberg H. Partial versus total meniscectomy. J Bone Joint Surg. 1992;74-B(1):118-21.

    53. Paradowski PT, Englund M, Roos EM, Lohmander LS. Similar group mean scores, but large individual variations, in patient relevant outcomes over 2 years in meniscectomized subjects with and without radiographic knee osteoarthritis. Health Qual Life Outcomes. 2004;2:38.

    54. Rangger Ch, Klestill Th, Gloetzer W, Kemmler G, Benedetto KP. Osteoarthritis after arthroscopic partial meniscectomy. Am J Sports Med. 1995;23(2):240-4.

    55. Vogels EMHM, Hendriks HJM, Baar ME van, Dekker J, Hopman-Rock M, Oostendorp RAB, et al. KNGF-richtlijn Artrose heup-knie. Ned Tijdschr Fysiother. 2001;111;3 (suppl):1-34.

    56. Katz JN, Harris TM, Larson MG, Krushell RJ, Brown CH, Fossel AH, et al. Predictors of functional outcomes after arthroscopic partial meniscectomy. J Rheumatol. 1992;19(12):1938-42.

    57. Breederveld RS. Preventie van knieletsels. In: Mourik JB, Patka P, redactie. Letsels van de knie. Epidemiologie, diagnostiek, therapie, revalidatie, preventie. Haren: SCN; 1988. p. 284-90.

    58. Moffet H, Richards CL, Malouin F, Bravo G. Factors predicting knee function in patients with meniscal lesions. J Electromyog Kinesiol. 1994;4(4):205-17.

    59. Burks RT, Metcalf MH, Metcalf RW. Fifteen-year follow-up of arthroscopic partial meniscectomy. Arthroscopy. 1997;13:673-9.

    60. Roos EM, Roos H, Ryd L, Lohmander LS. Substantial disability 3 months after arthroscopic partial meniscectomy: A prospective study of patient-relevant outcomes. J Arthroscopic Rel Surg. 2000;16(6):619-26.

    61. Boszotta H, Helperstorfer W, Kolndorfer G, Prunner K, Ohrenberger G. Long-term results of arthroscopic meniscectomy. Aktuelle Traumatol. 1994;24:30-4.

    62. Barret GR, Treacy SH, Ruff CG. The effect of partial lateral meniscectomy in patients > or = 60 years old. Orthopedics. 1998;21:251-7.

    63. Osti L, Liu SH, Raskin A, Merlo F, Bocchi L. Partial lateral meniscectomy in athletes. Arthroscopy. 1994;10(4):424-30.

    64. Jaureguito JW, Elliot JS, Lietner T, Dixon LB, Reider B. The effects of arthroscopic partial lateral meniscectomy in an otherwise normal knee: retrospective review of fucntional, clinical and radiolographic results. Arthroscopy. 1995;11:29-36.

    65. Scheller G, Sobau C, Bülow J. Arthroscopic partial lateral meniscectomy in an otherwise normal knee: clinical, functional and radiographic results of a long term follow up study. Arthroscopy. 2001;17(9):946-52.

    66. Hendriks EJ, Kerssens JJ, Nelson RM, Oostendorp RAB, Zee J van der. One-time physical therapist consultation in primary health care. Phys Ther. 2003 Oct;83(10):918-31.

    67. Hendriks HJM, Kerssens JJ, Heerkens YF, Elvers JWH, Dekker J, Zee J van der, et al. Referral patterns and utilization of physiotherapy services following a one-time physiotherapist consultation in general practice. Physiotherapy Theory and Practice. 2003;19(1):5-21.

    68. Newman AP, Anderson DR, Daniels AU, Dales MC. Mechanics of the healed meniscus in a canine model. Am J Sports Med. 1989;17(2):164-75.

    69. Levy IM, Torzilli PA, Gould JD, Warren RF. The effect of lateral meniscectomy on motion of the knee. J Bone Joint Surg. 1989;71- A(3):401-6.

    70. KNGF. Zorgverleningsproces bij Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie (kaart). Amersfoort: KNGF; 2005.

    71. Mancuso CA, Sculco TP, Wickiewicz TL, Jones EC, Robbins L, Warren RF, et al. Patients’ expectations of knee surgery. J Bone Joint Surg Inc. 2001;83A(7):1005-9.

    72. KNGF. Dossier: Directe Toegang / DTF. https://www fysionet nl/index html?dossiers=1&dossier_id=111 2006 February 1Available from: URL: ttps://www.fysionet.nl/index.html?dossiers=1&dossier_id=111

    73. O’Brien SJ, Ngeow J, Gibney MA, Warren RF, Fealy S. Reflex sympathetic dystrophy of the knee. Am J Sports Med. 1995;23(6):655-9.

    74. Cameron LD, Leventhal H. The self-regulation of health and illness behaviour. London: Routledge; 2003.

    75. Ogden J. Health Psychology: a textbook. Buckingham-Philadelphia: Open University Press; 2000.

    76. Clark NC. Functional performance testing following knee ligament injury. Phys Ther Sport. 2001 May;2(2):91-105.

    77. Durand A, Richards CL, Malouin F. Strenght recovery and muscle activation of the knee extensor and flexor muscles after arthroscopic meniscectomy. Clin Orthop Related Res. 2001;262(January):210-26.

    78. Krebs DE. Clinical electromyographic feedback following meniscectomy. Phys Ther. 1981;61(7):1017-21.

    79. Stokes M, Young A. The contribution of reflex inhibition to arthrogenous muscle weakness. Clin Scien. 1984;67:7-14.

    80. Sherman WM, Plyley MJ, Pearson DR, Habansky AJ, Vogelgesang DA, Costill DL. Isokinetic rehabilitation after meniscectomy: A comparison of two methods of training. Physician Sportmed. 1983;11(4):121-33.

    81. Gage JR. Surgical treatment of knee dysfunction in cerebral palsy. Clin Orthop Relat Res. 1990 Apr;(253):45-54.

    82. Novacheck TF. Walking, running, and sprinting: a three-dimensional analysis of kinematics and kinetics. Instr Course Lect. 1995;44:497- 506.

    83. Brunnekreef JJ. Betrouwbaarheid van de Ganganalyselijst Nijmegen. Jaarcongres Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie, Den Haag, 2005. unpublished work

    84. Moorsel SR van. Implementatie van de Ganganalyselijst Nijmegen. 2002.

    85. Moffet H, Richards CL, Malouin F, Bravo G. Impact of knee extensor strength deficits on stair ascent performance in patients after medial meniscectomy. Scand J Rehab Med. 1993;25:63-71.

    86. Engel A, Petschnig R, Baron R, Ammer K. Einfluß der menisektomie auf die kraft des M. quadriceps femoris nach mehr als drei jahren. Wiener Klinische Wochenschrift. 1990;102:663-6.

    87. Matthews P, St Pierre DMM. Recovery of muscle strength following arthroscopic meniscectomy JOSPT 1996;23(1):18-26.

    88. Torry MR, Decker MJ, Viola RW, O’Connor DD, Steadman JR. Intra-articular knee joint effusion induces guadriceps avoidance gait patterns. Clin Biomech. 2000;15(3):147-59.

    89. Palmieri RM, Tom JA, Edwards JE, Weltman A, Saliba EN, Mistry DJ, et al. Arthrogenic muscle response induced by an experimental knee joint effusion is mediated by pre- and post-synaptic spinal mechanisms. J Electromyogr Kinesiol.2004 Dec;14(6):631-40.

    90. Hopkins JT, Ingersoll CD, Krause BA, Edwards JE, Cordova ML. Effect of knee joint effusion on quadriceps and soleus motoneuron pool excitability. Med Sci Sports Exerc. 2001; Jan;33(1):123-6.

    91. Philips N, Benjamin M, Everett T, Deursen RWM. Outcome and progression measures in rehabilitation following anterior cruciate ligament injury. Phys Ther Sport. 2000;1:106-18.

    92. Roebroeck ME, Harlaar J, Lankhorst GJ. Reliability assessment of isometric knee extension measurements with a computer-assisted hand-held dynamometer. Arch Phys Med Rehabil. 1998;79:442-8.

    93. Cieza A, Geyh S, Chatterji S, Konstanjsek N, Üstün B, Stucki G. ICF linking rules: an update based on lessons learned. J Rehab Med. 2005 Apr 1;37:212-8.

    94. Scholten RJPM, Devillé WLJM, Opstelten W, Bijl D, Plas CG van der, Bouter LM. The accuracy of physical diagnostic tests for assessing meniscal lesions of the knee. J Fam Pract. 2001;50(11):938-43.

    95. Jerosch J, Riemer S. Wie gut sind klinische Untersuchungsverfahren zur Diagnostik von Meniskusläsionen? Sportverl Sportschad. 2004;18:59-67.

    96. Waterfield J, Sim J. Clinical assessment of pain by the visual analoge scale. Brit J Ther Rehabil. 1996;3:94-8.

    97. Carlsson AM. Assessment of chronic pain. I. Aspects of the reliability and validity of the visual analogue scale. Pain. 1983;16(1):87-101.

    98. Huskisson EC. Measurement of pain. Lancet. 1974;2(7889):1127-31.

    99. Hendriks EJM, Scholten-Peeters GGM, Windt DAWN van der, Neeleman- van der Steen CWM, Oostendorp RAB, Verhagen AP. Prognostic factors for poor recovery in acute whiplash patients. Pain. 2005;114:408-16.

    100. Miller MD, Ferris DG. Measurement of subjective phenomena in primary care research: the visual analogue scale. Fam Pract Res. J 1993;13:15-24.

    101. Wewers ME, Lowe NK. A critical review of Visual Analoge Scales in the measurement of clinical phenomena. Res Nurs Health. 1990;13:15-24.

    102. Jongert MWA, Hendriks HJM, van Hoek J, Klaasboer-Kogelman K, Robeer GG, Simens B, et al. KNGF-richtlijn Claudicatio Intermittens. Ned Tijdschr Fysiother. 2003;6(suppl):1-58.

    103. Keus SHJ, Hendriks HJM, Bloem BR, Bredero-Cohen AB, Goede CJT de, Haaren M van, et al. KNGF-richtlijn Ziekte van Parkinson. Ned Tijdschr Fysiother. 2004;114;3 (Suppl.): 1-88.

    104. Vogels EMHM, Bertram RJJ, Graus JJJ, Hendriks HJM, Hulst R van, Hulzebos HJ, et al. KNGF-richtlijn Hartrevalidatie. Ned Tijdschr Fysiother. 2001;111;3 (Suppl.):1-54.

    105. Hooper DM, Morrissey MC, Drechsler WI, McDermott M, McAuliffe TB. Validation of the Hughston Clinic subjective knee questionnaire using gait analysis. Med Sci Sport Exerc. 2001;33(9):1456-62.

    106. Höher J, Münster A, Klein J, Eypasch E, Tiling T. Validation and application of a subjective knee questionnaire. Knee Surg Sports Traumatol Arthroscopy. 1995;3:26-33.

    107. Lysholm J, Gillquist J. Evaluation of knee ligament surgery results with special emphasis on the use of a scoring scale. Am J Sports Med. 1982;10:150-4.

    108. Strik G, Aufdemkampe G, Neeb TB, Mastenbroek ML. Betrouwbaarheid van Nederlandstalige vragenlijsten bij knieklachten op basis van een voorste-kruisbandlaesie. Ned Tijdschr Fysiother. 1998;108(1):15-20.

    109. Kocher MS, Steadman JR, Briggs KK, Sterett WI, Hawkins RJ. Reliability, validity and responsiveness of the Lysholm Knee Scal for various chondral disorders of the knee. J Bone Joint Surg. 2004;86A(6):1139-45.

    110. Brunnekreef JJ, Uden CJv, Moorsel MS van, Kooloos JG. Reliability of videotaped observational gait analysis in patients with orthopedic impairments. BMC Musculoskelet Disord. 2005;17:1-9.

    111. Tegner Y, Lysholm J. Rating systems in the evaluation of knee ligament injuries. Clin Orthop. 1985;198:43-9.

    112. Dakin A. Management of anterior cruciate ligament deficient patient. Physiother. 2000;86(7):357-60.

    113. Wülker N, Kohn D, Siebert WE, Wirth CJ. Die bedeutung des Aktivitäts-Scores bei der Bewertung von Kniebandrekonstruktionen. Sportverl Sportschad. 1992;5:130-4.

    114. Vervest AMJS, Maurer CAJ, Schambergen TGR, Bie RA de, Bulstra SK. Effectiviness of physiotherapy after meniscectomy. Knee Surg Sports Traumatol Arthroscopy. 1999;7:360-4.

    115. Shelbourne KD, Patel DV, Adsit WS, Porter DA. Rehabilitation after meniscal repair. Clin Sports Med. 1996;15(3):595-612.

    116. Neeb TB, Aufdemkampe G, Wagener JHD, Mastenbroek ML. Assessing anterior cruciate ligament injuries: the association and differential value of questionnaires, clinical tests and functional tests. JOSPT. 1997 Dec;26(6):324-31.

    117. Noyes FR, Mooar LA, Barber SD. The assessment of work-related activities and limitations in knee disorders. Am J Sports Med. 1991;19:178-88.

    118. Noyes FR, Barber SD, Mooar LA. A rationale for assessing sports activity levels and limitations in knee disorders. Clin Orthop. 1988;246:238-49.

    119. Seymour N. The effectiveness of physiotherapy after medial meniscectomy. Br J Surg. 1969;56(7):518-20.

    120. Moffet H, Richards CL, Malouin F, Bravo G, Paradis G. Early and intensive physiotherapy accelerates recovery postarthroscopic meniscectomy: Results of a randomized controlled study. Arch Phys Med Rehabil. 1994;75(4):415-26.

    121. Forster DP, Frost CE. Cost-effectiveness study of outpatient physiotherapy after medial meniscectomy. Br Med J. 1982;284(6314):485- 7.

    122. Jokl P, Stull PA, Lynch K, Vaughan V. Independent home versus supervised rehabilitation following arthroscopic knee surgery, A prospective randomized trial. Arthroscopy. 1989;5(4):298-305.

    123. Felicetti G, Maini M, Zelashi F. Long and mid-term assessment of the evolution of muscular strength and power, after meniscectomy. J Sports med Phys Fitness. 1988;28(4):381-6.

    124. Guimin F, Wanpu Z, Baohui Z. Application of EMG miofeedback in functional recovery of quadriceps femoris muscle following meniscectomy. Chinese J Rehab Med. 1995;10(3):121-2.

    125. Ross MJ, Berger RS. Effects of stress inoculation training on athletes’ postsurgical pain and rehabilitation after orthopedic injury. Consulting and Clinical Psychology. 1996;64(2):406-10.

    126. Birch N, Sly C, Brooks S, Powless DP. Anti-inflammatory drug therapy after arthroscopy of the knee. A prospective, randomised, controlled trial of diclofenac or physiotherapy. J Bone Joint Surg. 1993;75(4):650-2.

    127. St Pierre DMM, Laforest S, Paradis S, Leroux M, Charron J, Racette D, et al. Isokinetic rehabilitation after arthroscopic meniscectomy. Eur J Appl Physiol. 1992;64:437-43.

    128. Williams RA, Morrissey MC, Brewster CE. The effect of electrical stimulation on quadriceps strength and thigh circumference in meniscectomy patients. JOSPT. 1986;8(3):143-6.

    129. Jensen JE, Conn RR, Hazelrigg G, Hewett JE. The use of transcutaneous neural stimulation and isokinetic testing in arthroscopic knee surgery. Am J Sports Med. 1985;13(1):27-33.

    130. Nash CE, Mickan SM, Del Mar CB, Glasziou PP. Resting injured limbs delays recovery: a systematic review. J Fam Pract. 2004;53(9):706-12.

    131. Kizilkaya M, Yildirim OS, Dogan N, Kursad H, Okur A. Analgesics effects of intraarticular sufentanil and sufentanil plus methylprednisolone after arthroscopic knee surgery. Anest Analg. 2004;98:1062-5.

    132. Bleakley C, McDonough S, MacAuley D. The use of ice in the treatment of acute soft-tissue injury: a systematic review of randomized controlled trials. Am J Sports Med. 2004;32;1 (Jan-Feb):251-61.

    133. Lessard LA, Scudds RA, Amendola A, Vaz MD. The efficacy of cryotherapy following arthroscopic knee surgery. JOSPT. 1997;26(1):14-22.

    134. Cohn BT, Draeger RI, Jackson DW. The effects of cold therapy in the postoperative management of pain in patients undergoing anterior cruciate ligament reconstruction. Am J Sports Med. 1989;17:344-8.

    135. Daniel DM, Hansell JR, Schumacher HR. The effect of cold therapy on pain, swelling, and range of motionafter anterior cruciate ligament reconstructive surgery. Arthroscopy. 1994;10(5):530-3.

    136. Whitelaw GP, DeMuth KA, Demos HA, Schepsis A, Jacques E. The use of the cryo/cuff versus ice and elastic wrap in the postoperative care of knee arthroscopy patients. Am J Knee Surg. 1995;8(1):28-31.

    137. Oosterveld FGJ, Rasker JJ, Jacobs JWG, Overmars HJA. The effect of local heat and cold therapy on the intraarticular and skin surface temperature of the knee. Arthritis Rheum. 1992;35(2):146-51.

    138. Hurkmans HL. Partial Weight Bearing. Long term monitoring of load in patients with a total hip arthroplasty during postoperative recovery proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit, 2005.

    139. Jarit JJ, Mohr KJ, Waller R, Glousman RE. The effects of home interferential therapy on post-operative pain, edema, and range of motion of the knee. Clin J Sports Med. 2003;13:16-20.

    140. Finger S, Paulos LE. Clinical and biomechanical evaluation of the unloading brace. J Knee Surg. 2002;15(3):155-9.

    141. Heerkens YF, Lakerveld-Heyl K, Hendriks HJM, Verhoeven ALJ. KNGF-richtlijn voor de Fysiotherapeutische Verslaglegging. Ned Tijdschr Fysiother. 2003;suppl:1-42.

    142. NPi, KNGF, LHV, VBC, NVOM, redactie. Implementatie Handreikingen voor de samenwerking van huisarts en fysiotherapeut, oefentherapeut Cesar en oefentherapeut-Mensendieck (HOF) kaart. Amersfoort: Nederlands Paramedisch Instituut; 1999. http://www.paramedisch.org.

Algemene informatie

Auteurs | Ontwikkeling

Diagnostisch proces
Therapeutisch proces