Palliatieve zorg voor mensen met COPD (2021) [richtlijn]

Deze richtlijn beschrijft de rol van de fysiotherapeut in de behandeling van patiënten met COPD in de palliatieve fase.

Introductie

Op initiatief van de Long Alliantie Nederland (LAN) en integraal kankercentrum Nederland (IKNL) is eind 2019 gestart met de herziening van de richtlijn Palliatieve zorg bij mensen met COPD. Namens het KNGF en VHVL vertegenwoordigde mw. A. (Anne-Loes) van der Valk de fysiotherapie in de werkgroep. Dhr. M. (Martijn) Vooijs, MSc was ook actief betrokken bij dit traject. In december 2020 heeft het KNGF samen met de VHVL commentaar gegeven op de conceptrichtlijn (Ellen Toet, Emmylou Beekman, Femke Driehuis). In mei heeft het KNGF gevraagd de definitieve versie van de richtlijn geautoriseerd.

Inleiding 

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een vaak voorkomende, te voorkomen en behandelbare ziekte die gekenmerkt wordt door aanhoudende klachten van de luchtwegen en luchtwegvernauwing. In 2019 hadden naar schatting 584.600 mensen in Nederland COPD. COPD is wereldwijd de derde oorzaak van sterfte. In Nederland is COPD de zesde oorzaak van sterfte. In 2019 overleden in Nederland 6.740 mensen met COPD als onderliggende doodsoorzaak. Mensen met gevorderde COPD hebben meerdere ernstige symptomen zoals (chronische) kortademigheid, chronisch hoesten, angst en depressie. Ze hebben vaak niet voldoende energie om dagelijkse activiteiten uit te voeren en raken daardoor thuisgebonden en sociaal geïsoleerd. De kwaliteit van leven van mensen met gevorderde COPD is daardoor laag. Belangrijke comorbiditeiten kunnen impact hebben op ziektelast en mortaliteit. Ondanks de hoge ziektelast en de lage kwaliteit van leven van mensen met gevorderde COPD is tijdige inzet van palliatieve zorg bij deze patiëntengroep nog niet standaard.

De richtlijn 'Palliatieve zorg bij COPD' geeft aanbevelingen over begeleiding en behandeling van mensen met gevorderde COPD en beoogt hiermee de kwaliteit van de zorgverlening te verbeteren. De bestaande LAN-richtlijn ‘Palliatieve zorg voor mensen met COPD’ dateert van 2011. In de afgelopen decennia zijn er echter vele ontwikkelingen geweest op het gebied van palliatieve zorg bij COPD. De aanbevelingen in bestaande richtlijn zijn gebaseerd op wetenschappelijke literatuur van 2001 tot 2008, in de herziene richtlijn is literatuur van 2009 tot 2019 toegevoegd. De richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor mensen met gevorderde COPD. De herziene richtlijn geeft naast aanbevelingen over palliatieve zorg bij COPD,  aanbevelingen over organisatie van palliatieve zorg en aanbevelingen over niet medicamenteuze behandeling van dyspneu.

Bekijk de volledige richtlijn hier

Als je ingelogd bent, zul je hieronder de specifieke aanbevelingen voor de fysiotherapeut uit deze richtlijn vinden.